تعریف کابل خشک و کابل مفتولی
کابل خشک یا کابل مفتولی، به کابلهایی اطلاق میشود که از هستهای معمولاً مسی یا آلومینیومی تشکیل شدهاند و عایق آنها از مواد غیرفلزی و غیرآب دوست ساخته شده است. استفاده از این کابلها بهدلیل عایقبندی مناسب، کاهش خطر نشت جریان و افزایش ایمنی در انتقال انرژی الکتریکی رایج است.
کابلهای مفتولی، بهطور خاص به کابلهایی اطلاق میشود که هسته آنها از سیمهای مفتولی ساخته شده و در مقایسه با کابلهای انعطافپذیر، انعطافپذیری کمتری دارند. این نوع کابلها عمدتاً در مکانهایی که نیاز به اتصال ثابت و مستحکم وجود دارد، استفاده میشود.
ساختار کابل خشک
ساختار کابل خشک معمولاً از چندین بخش اصلی تشکیل میشود که هر یک نقش خاصی در عملکرد و ایمنی کابل دارند:
هسته رسانا:
- هسته کابل معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته میشود. این فلزات بهخاطر رسانایی بالایی که دارند، گزینههای مناسبی برای انتقال الکتریسیته هستند.
- مس بهدلیل رسانایی بهتر، معمولاً در کابلهای مفتولی با شرایط خاص و صنعتی استفاده میشود. آلومینیوم نیز میتواند گزینهی سومی باشد، زیرا سبکتر و ارزانتر است.
عایق:
- عایق این کابلها معمولاً از موادی مانند پلیاتیلن، PVC (پلی وینیل کلراید)، یا مواد عایق دیگر تشکیل شده است. عایقها وظیفه دارند تا از نشت جریان برق و همچنین وارد آمدن آسیب به هسته رسانا جلوگیری کنند.
- پلیاتیلن بهدلیل مقاومت در برابر رطوبت و ویژگیهای عایقبندی خوب معمولاً انتخاب اول است. در حالی که PVC بهدلیل انعطافپذیری و قیمت مناسب میتواند گزینهی دیگری باشد.
سپر:
- برخی از کابلهای خشک دارای یک سپر فلزی یا غیرفلزی هستند که از آنها در برابر میدانهای الکترومغناطیسی و اختلالات محیطی محافظت میکند.
- این سپر میتواند شامل ورقهای فلزی یا نوارهای شیلدینگ باشد که به حفاظت از کابل در برابر آسیبهای خارجی و تداخلات الکترومغناطیسی کمک میکند.
پوشش بیرونی:
- پوشش بیرونی کابل عموماً از موادی مانند PVC یا لاستیک مصنوعی ساخته میشود. این لایه محافظتی از کابل در برابر عوامل جوی، آسیبهای فیزیکی و مواد شیمیایی محافظت میکند.
- این پوشش میتواند بهصورت ضدآتش، ضدUV یا ضدشیمیایی طراحی شود تا مقاومت کابل در برابر شرایط مختلف محیطی افزایش یابد.
انواع کابل خشک
کابلهای خشک بهطور کلی بر اساس سطح ولتاژ و کاربردهایشان به چند نوع اصلی تقسیم میشوند که در ادامه به تفصیل به آنها میپردازیم:
کابل خشک فشار ضعیف:
- این نوع کابلها معمولاً برای انتقال ولتاژهای پایین (زیر ۱۰۰۰ ولت) طراحی میشوند و کاربرد اصلی آنها در توزیع برق خانگی و صنعتی است.
- از این کابلها در نظامهای روشنایی، تأسیسات برقی و سیستمهای کنترل استفاده میشود. معمولاً دارای عایق PVC یا PE هستند که در برابر شرایط جوی و رطوبت مقاومت خوبی دارند.
کابل خشک فشار متوسط:
- کابلهای فشار متوسط برای ولتاژهای بالاتر (بین ۱۰۰۰ تا ۳۳ کیلوولت) طراحی شدهاند و عمدتاً در شبکههای توزیع برق شهری و صنعت برق استفاده میشوند.
- این نوع کابلها دارای عایقهای با کیفیت بالا بوده و میتوانند در شرایط سخت محیطی مانند مناطق صنعتی استفاده شوند.
کابل خشک فشار قوی:
- دستهای از کابلها که برای ولتاژهای بسیار بالا (بیش از ۳۳ کیلوولت) طراحی شدهاند. این کابلها در انتقال انرژی از نیروگاهها به ایستگاههای تقویتی و زیرساختهای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند.
- ساختار آنها بهگونهای طراحی شده که بتوانند بارهای الکتریکی سنگین را با ایمنی بالا منتقل کنند و معمولاً از عایقهای پیشرفتهتری بهره میبرند.
کاربردهای کابل خشک
کابلهای خشک در بسیاری از صنایع و حوزههای مختلف کاربرد دارند. برخی از کاربردهای اصلی آنها به شرح زیر است:
انتقال و توزیع برق: کابلهای خشک در سیستمهای انتقال و توزیع برق در سطوح ولتاژ مختلف بهکار میروند. این کابلها از ایمنی و عملکرد مناسبی در شرایط مختلف آب و هوایی برخوردار هستند.
صنعت: در کارخانجات و صنایع مختلف، کابلهای خشک برای اتصال تجهیزات برقی و الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرند. این کابلها بهدلیل مقاومت در برابر شرایط سخت، گزینه مناسبی برای استفاده در محیطهای صنعتی هستند.
ساختمانها: در تأسیسات الکتریکی ساختمانها، کابلهای خشک بهعنوان کابلهای تزئینی، روشنایی و توزیع برق بهکار میروند. این کابلها معمولاً در تاسیسات داخلی و خارجی ساختمانها استفاده میشوند.
تجهیزات تلویزیونی و ارتباطی: در سیستمهای ارتباطی تلویزیونی و بیسیم، کابلهای خشک برای انتقال سیگنالهای الکتریکی بهکار میروند.
مزایا و معایب کابل خشک
مزایا:
عایق بندی مناسب: کابلهای خشک دارای عایقهای قوی هستند که از نشت الکتریسیته جلوگیری میکند و ایمنی بالایی را فراهم میکند.
سبکی و سهولت در نصب: این کابلها بهدلیل سبکی، نصب و حمل و نقل آسانتری دارند که برای پروژههای بزرگ مزیت محسوب میشود.
کاهش خطر آتشسوزی: بهدلیل عدم وجود مایعات در ساختار این کابلها، خطر آتشسوزی به شدت کاهش مییابد.
مقاومت در برابر رطوبت و مواد شیمیایی: بسیاری از کابلهای خشک برای مقاومت در برابر رطوبت و مواد شیمیایی طراحی شدهاند و این ویژگی آنها را در محیطهای صنعتی مناسب میسازد.
معایب:
محدودیت دما: برخی از کابلهای خشک ممکن است در دماهای بسیار بالا یا پایین عملکرد خوبی نداشته باشند و امکان دفرمیشن یا آسیبریت وجود دارد.
هزینه تولید: هزینه تولید کابلهای خشک در مقایسه با کابلهای دیگر ممکن است بالاتر باشد، بهخصوص در نوع کابلهای فشار قوی.
مقاومت در برابر انعطافپذیری: از آنجا که کابلهای خشک عموماً مفتولی هستند، در مقایسه با کابلهای قابل انعطاف، صرفاً برای اتصالات ثابت و خاص مناسب هستند و نمیتوان به راحتی آنها را خم کرد.
نتیجهگیری
کابل خشک یا مفتولی بهعنوان یکی از اجزای کلیدی در سیستمهای انتقال و توزیع انرژی الکتریکی، نقش مهمی در صنایع مختلف ایفا میکند. این نوع کابلها با توجه به ساختار و ویژگیهای فنی خود میتوانند در شرایط مختلف بهکار روند و به تجهیزاتی ایمن و پایدار کمک کنند. در انتخاب کابل مناسب، توجه به نیازهای پروژه، شرایط محیطی و مشخصات فنی کابل اهمیت ویژهای دارد.
بیشتر بخوانید:
روش تشخیص سیم و کابل مرغوب از تقلبی (کاربردی ترین روش ها)