صاعقه گیر

صاعقه گیر

صاعقه‌گیر یکی از تجهیزات کلیدی در سیستم‌های حفاظتی است که برای جذب و دفع جریان الکتریکی ناشی از صاعقه به کار می‌رود. این وسیله با هدایت صاعقه به زمین، از آسیب‌های احتمالی به ساختمان‌ها، تجهیزات الکتریکی و افراد جلوگیری می‌کند. استفاده از سیستم صاعقه‌گیر به‌ویژه در مناطق مرتفع و ساختمان‌های صنعتی، اداری و تجاری اهمیت زیادی دارد.

صاعقه‌گیر چیست و چگونه کار می‌کند؟

صاعقه‌گیر از یک میله فلزی تشکیل شده که در بالاترین نقطه ساختمان نصب می‌شود. هنگامی که صاعقه به این میله برخورد می‌کند، جریان الکتریکی از طریق سیم‌های ارتینگ به زمین منتقل شده و از ورود آن به تجهیزات حساس جلوگیری می‌شود. هدف اصلی این سیستم، حفاظت از سازه‌ها و تجهیزات در برابر ولتاژهای بالا و جلوگیری از آتش‌سوزی یا خرابی تجهیزات است.

انواع صاعقه‌گیر

صاعقه‌گیرها بر اساس نوع عملکرد و فناوری ساخت به چند دسته تقسیم می‌شوند:

الف) صاعقه‌گیرهای فعال (الکترونیکی و یونیزاسیون دار)

این نوع از صاعقه‌گیرها دارای سیستم تحریک الکتریکی هستند و به‌طور فعال، مسیر تخلیه صاعقه را به سمت خود جذب می‌کنند. برخی از انواع رایج این دسته عبارت‌اند از:

•صاعقه‌گیر یونیزاسیون دار (ESE – Early Streamer Emission)

•با تولید یون‌های مثبت، میدان الکتریکی اطراف خود را تقویت کرده و صاعقه را به سمت خود هدایت می‌کند.

•دارای برد حفاظتی بالا (تا چند صد متر بسته به مدل)

•مناسب برای ساختمان‌های بلند و تأسیسات حساس

•صاعقه‌گیر خازنی

•انرژی الکتریکی را در خود ذخیره کرده و هنگام نزدیک شدن صاعقه، آن را به سمت خود جذب می‌کند.

ب) صاعقه‌گیرهای غیر‌فعال (میله‌ای یا فرود مستقیم)

این نوع از صاعقه‌گیرها ساختاری ساده دارند و شامل یک میله فلزی بلند هستند که در بالاترین نقطه ساختمان نصب می‌شود. صاعقه هنگام برخورد با این میله، مستقیماً به زمین هدایت می‌شود.

•صاعقه‌گیر میله‌ای (معمولی‌ترین نوع صاعقه‌گیر)

•صاعقه‌گیر مشبک (Faraday Cage) – شامل شبکه‌ای از رساناها که روی سقف یا کل سازه نصب می‌شود.

•صاعقه‌گیر رادیواکتیو (قدیمی و منسوخ‌شده) – در گذشته استفاده می‌شد اما به دلیل مشکلات زیست‌محیطی کنار گذاشته شده است.

 اجزای سیستم صاعقه‌گیر

یک سیستم صاعقه‌گیر معمولاً شامل این اجزا است:

1.میله صاعقه‌گیر – وظیفه جذب صاعقه را بر عهده دارد.

2.کابل هادی (Down Conductor) – برای هدایت جریان الکتریکی از میله به سمت زمین استفاده می‌شود.

3.اتصالات و بست‌ها – برای اتصال بخش‌های مختلف سیستم به همدیگر.

4.سیستم ارتینگ (چاه ارت یا الکترود زمین) – جریان صاعقه را به زمین تخلیه می‌کند.

 کاربردهای صاعقه‌گیر

•حفاظت از ساختمان‌های مسکونی و تجاری

•استفاده در برج‌های مخابراتی و دکل‌های برق

•صنایع نفت و گاز، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها

•نیروگاه‌ها و پست‌های برق

•فرودگاه‌ها و تأسیسات نظامی

استانداردهای صاعقه‌گیر

نصب صاعقه‌گیر باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•NF C 17-102 (استاندارد صاعقه‌گیرهای فعال)

•IEC 62305 (استاندارد کلی حفاظت در برابر صاعقه)

•IEEE 998 (استاندارد سیستم‌های حفاظت از صاعقه در تأسیسات صنعتی)

 قیمت صاعقه‌گیر

قیمت صاعقه‌گیر به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:

•نوع صاعقه‌گیر (فعال یا غیر‌فعال)

•جنس و کیفیت ساخت (مسی، آلومینیومی، استیل و…)

•برد حفاظتی و مشخصات فنی

•برند تولیدکننده

•هزینه‌های نصب و راه‌اندازی

به‌طور کلی، صاعقه‌گیرهای میله‌ای قیمت پایین‌تری دارند، در حالی که مدل‌های پیشرفته‌تر مانند صاعقه‌گیرهای یونیزاسیون دار و خازنی گران‌تر هستند اما برد حفاظتی و کارایی بالاتری دارند.

 نکات مهم در خرید صاعقه‌گیر

•انتخاب نوع صاعقه‌گیر مناسب بر اساس ارتفاع ساختمان و منطقه جغرافیایی

•بررسی استانداردهای محصول و کیفیت مواد به‌کاررفته

•اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ارتینگ در کنار صاعقه‌گیر

•مشورت با کارشناسان جهت محاسبه برد حفاظتی مناسب

سیستم‌های صاعقه‌گیر یکی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی برای ساختمان‌ها و تأسیسات صنعتی محسوب می‌شوند. انتخاب نوع مناسب، نصب صحیح و نگهداری منظم از این سیستم‌ها، باعث کاهش خطرات ناشی از صاعقه و جلوگیری از خسارات مالی و جانی خواهد شد. برای خرید بهترین مدل‌های صاعقه‌گیر با استانداردهای بین‌المللی و قیمت مناسب، می‌توانید از فروشگاه آقای کابل اقدام کنید.